Hazır Giyim Sektörü

Hazır giyim sektörü organize perakendeciliğin en önemli kollarından biridir. Tekstil ve konfeksiyon alanında bir dünya devi olan ülkemizin global bir moda markası yaratabilmesi için hazır giyim sektörünün sağlıklı bir şekilde büyümesi çok önemlidir.

2000 yılından itibaren sektörde değişim başlamıştır. Özellikle Çin’in devreye girmesiyle birlikte derme çatma faaliyet gösteren tekstil ve hazır giyim firmalarımız kapanmıştır. Buna rağmen bu alanda küçülme yaşamamıştır ülkemizde. Hem fason hem de markalı hazır giyim ihracatı düzenli olarak artmıştır. 2006 ile birlikte fason ihracatta bir miktar daralma olmasına rağmen hazır giyim iç pazarı bir yandan düzenli olarak büyümekte diğer taraftan konsolide olmaktadır.

2005 yılında hazır giyim sektörünün büyüklüğü 28 milyar USD idi (ihracat: 13,8 milyar USD, iç pazar: 14,2 milyar USD). 2006 yılında sektörün büyüklüğü 30 milyar USD oldu (ihracat: 14,5 milyar USD, iç pazar: 15,5 milyar USD). 2007 yılında ise sektörün büyüklüğü 32 milyar USD’ye ulaştı (ihracat: 16 milyar USD, iç pazar: 16 milyar USD).

2007 yılında tüketici fiyatlarıyla iç pazar büyüklüğü 16 milyar dolar olan hazır giyim sektörümüzün farklı kulvarlardaki performansı aşağıda verilmiştir. (Ipsos KMG’nin verilerinden yararlanılmıştır)

Satış noktaları bazında dağılım

·         Organize perakende zincirlerinin cirosu 6.3 milyar dolar olarak gerçekleşti.

·         Esnaf mağazaları 5.2 milyar dolar ciro yaptı.

·         Pazarcı, işportacı ve çadırların toplam cirosu 4.3 milyar dolar oldu.

Yaş ve cinsiyet grupları bazında dağılım

·         %51’i (8,2 milyar doları) 14 ve üstü kadınlar

o   %23’ü (3,7 milyar doları) 14-27 yaş arası kadınlar

o   %28’i (4,5 milyar doları) 28 yaş ve üstü kadınlar

·         %34’ü (5,4 milyar doları) 14 ve üstü erkekler

·         %15’ü (2,55 milyar doları) 0-13 yaş bebek ve çocuklar

Sosyo-Ekonomik Statü (SES) sınıflarında dağılım

·         AB SES grubu hazır giyime 5,4 milyar dolar harcadı.

·         C1 SES grubu hazır giyime 4,1 milyar dolar harcadı.

·         C2 SES grubu hazır giyime 2,3 milyar dolar harcadı.

·         DE SES grubu hazır giyime 4,1 milyar dolar harcadı.

2007 yılında tekstil ithalatımız 8 milyar dolara, hazır giyim ithalatımız ise 1.2 milyar dolara ulaştı. Aynı yıl 6.5 milyar dolarlık tekstil, 16 milyar dolarlık hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı yapıldı. 16 milyar dolarlık hazır giyim ihracatının %20’si (3.2 milyar dolar) Türk markalı ürünlerden oluşuyordu.

Hazır giyim ihracatının yaklaşık %80’i AB ülkelerine yapıldı. 16 milyar dolarlık resmi ihracatın yanı sıra bavul ticareti ile 0,5 milyar dolarlık ve turist alışverişi ile de 2 milyar dolarlık hazır giyim ürününün yurt dışına çıktığı tahmin ediliyor.

Yukarıdaki rakamlardan da anlaşılacağı gibi Çin faktörüne ve tüm yakınmalara rağmen tekstil ve hazır giyim sektörlerimiz sürekli büyüyor. Bu büyüme önümüzdeki yıllarda da devam edecek.

2008 yılında hazır giyim sektörünün 33 milyar USD’ye ulaşması bekleniyor (ihracat: 16,5 milyar USD, iç pazar: 16,5 milyar USD). 2009 yılında sektörün 34 milyar USD’ye ulaşması bekleniyor (ihracat: 17 milyar USD, iç pazar: 17 milyar USD). 2010 yılında sektörün 35,5 milyar USD’ye ulaşması bekleniyor (ihracat: 17,5 milyar USD, iç pazar: 18 milyar USD).

2008’in ilk aylarına dair hazır giyimdeki gelişmeler ise şöyle;

İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri (İTKİB) Genel Sekreterliği tarafından hazırlanan ''Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektörü 2008 Ocak-Mart İhracat Performans Değerlendirmesi'' raporunda;

·         2008 yılının ilk üç aylık döneminde Türkiye'den 4,3 milyar dolar değerinde hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı gerçekleştirildiği, sektör ihracatının 2007 yılının ilk üç aylık dönemine göre yüzde 16,7 arttığı kaydedildi.

·         Bu yılın ilk üç ayındaki ihracatın ''aslan payını'' 3,5 milyar dolar ile AB aldı. ABD pazarındaki kan kaybı devam ederken, AB'ye yapılan ihracatta yüzde 17,6 büyüme kaydedildi, ABD'ye ihracatta yüzde 25,5 küçülme oldu. Almanya, Türk hazır giyim ve konfeksiyon mamulleri ihracatında yüzde 24,8'lük pazar payı ile en fazla ihracat yapılan ülke konumunu korudu.

Ipsos KMG tarafından 6’şar aylık dönemsel olarak hazırlanan Hazır Giyim Tüketim Endeksi sonuçlarına göre;

·         2007-2008 kış döneminde toplam 7.8 milyar YTL’lik alışveriş gerçekleşti. Bu 2006-2007 kış dönemi gerçekleşen 9 milyar YTL’ye göre % 13.9’luk düşüş demek. Bir önceki yaz dönemi ise toplam hazır giyim alışveriş değeri % 4.5 düşmüştü.

·         28 yaş üzeri kadın tüketiciler hazır giyim alışverişlerinde önemli bir yer tutuyor. Nüfus içerisinde % 22’lik bir paya sahip olmalarına karşılık hazır giyim alışverişlerinin 1/3’ini gerçekleştiriyorlar. Geçtiğimiz yaz dönemi hazır giyim alışveriş değerinin düşmesinde bu kitlenin alışveriş payını düşürmesi etkili olmuştu. Kış döneminde ise alışveriş değerleri değişmedi.

·         Alışveriş değerinin düşmesinde 3 büyük ildeki düşüş etkili. İstanbul tüketicisi toplam Türkiye hazır giyim alışverişlerinin 1/5’ini oluşturuyor. Elbette nüfusa orantılı düşündüğümüze normal de. Ancak İstanbul’daki hazır giyim ürün alışverişleri değeri % 22.9’dan % 20.4’e düşmüştür. Yaz döneminde de % 22.2’den % 20.9’a bir düşüş söz konusuydu.

Hazır giyim alışverişi nerelerden yapılıyor?

Hazır giyim alışverişi bağımsız mağazalardan ve kayıt dışı pazardan organize perakendeye doğru hızla kaymaktadır.  Kişi başı gelirin artması, markalı ürün kullanma kültürünün yaygınlaşması gibi etkenler, tüketicileri zincir mağaza markalarına yönlendirmektedir.

Dünya markalarına fason üretim yapan firmalarımız son 10 yılda ardı ardına kendi markalarını yaratmaya ve mağazalarını açmaya başlamıştır. Dolayısıyla yerli moda markası sayımız hızla artmaktadır. Türkiye’deki potansiyelin farkına varan yabancı mağaza zincirleri Türkiye’de mağazalar açmaya başlamışlardır. AVM’lerin yaygınlaşması da bu oluşumu hızlandırmıştır.

Türkiye’deki organize ve organize olmayan hazır giyim perakendeciliğinin gelişim serüvenine ve geleceğe yönelik tahmine dair tablo aşağıdadır.

Satış Yerleri	2000 (milyon USD)	Pazar Payı	2004 (milyon USD)	Pazar Payı	2007 (milyar USD)	Pazar Payı	2010 (milyar USD)	Pazar Payı
Bölümlü Mağazalar	560	5%	1.092	8%	2.082	13%	3.266	18%
Mağaza Zincirleri	1.120	10%	2.457	18%	4.324	27%	5.988	33%
Bağımsız Mağazalar	5.488	49%	5.597	41%	5.285	33%	4.717	26%
Pazar, işporta, çadır	4.032	36%	4.505	33%	4.324	27%	4.173	23%
İç Pazar Büyüklüğü	11.200	100%	13.650	100%	16.016	100%	18.144	100%
GSMH (milyar dolar)	200		300		440		540
Kişi Başına Milli Gelir	3.030		4.286		6.197		7.297
Kişi Başına Hazır Giyim Harcaması	169,7		195,0		225,6		245,2
Nüfus (milyon kişi)	66		70		71		74
Hazır Giyim İhracatı	7,5		12,0		16,0		17,5
Fason	7,4	99%	10,8	90%	12,8	80%	11,4	65%
Marka	0,1	1%	1,2	10%	3,2	20%	6,1	35%
Hazır Giyim Bavul Ticareti	1,5		1,0		0,5		0,2
Hazır Giyim Turist Alımı	0,7		1,8		2,0		3,0

Hazır giyimde AVM’lerin rolü

Hazır giyimin kaleleri alışveriş merkezleri olmaya başlamıştır. Hızla yaygınlaşan AVM’lerin pazar payı hızla artmaktadır. 2007 yılında hazır giyim satışlarının %25’i AVM’lerde gerçekleşmiştir. AVM’lerin pazar payı gelişimine ve geleceğe yönelik tahmine dair tablo aşağıdadır.

Satış Yerleri	2000 (milyon USD)	Pazar Payı	2004 (milyon USD)	Pazar Payı	2007 (milyar USD)	Pazar Payı	2010 (milyar USD)	Pazar Payı
İç Pazar	11.200	100%	13.650	100%	16.016	100%	18.144	100%
AVM	784	7%	2.184	16%	4.004	25%	7.258	40%
AVC	10.416	93%	11.466	84%	12.012	75%	10.886	60%

Mayıs 2008 itibariyle Türkiye’de 200’ün üzerinde AVM vardır. 50 tanesi ise yapım halindedir. 100 tane de planlanan AVM yatırımı vardır. 2008 yılının sonunda İstanbul’daki açık AVM sayısının 60’ı geçmesi beklenmektedir.  

Tüketiciler AVM’lerden alışveriş yapmayı sevmekte ve tercih etmektedirler. AMPD’nin 2007 yılında yaptırdığı araştırma da bu tespiti doğrulamaktadır. Araştırma sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Hazır giyim üreticilerimizin moda markası yaratma zamanı neredeyse bitmek üzeredir. Moda markalarının doğru köşeleri kapabilmesi için önümüzdeki 5 yılda açılacak 200 AVM’yi paylaşmaları gerekecektir. Bu sebeple hazır giyimde fasoncu olan firmalar moda markası yaratmakta acele etmeleri gerekir.

Hazır giyim sektörümüzdeki yerli moda markalarımızın önce yurt içinde, sonra Asya ve Ortadoğu’da yaygınlaşarak dünya markaları yaratmaları beklenmektedir.  Üretici olmakla perakendeciolmak arasındaki derin işletme farkını algılayabilen ve anlayabilen firmalar perakendeciliği öğrenmeye koyulacak ve dünya markası yaratma şansları olacaktır. Diğerleri kendiliğinden elenecektir.

Dünya modasına yön verebilen bir hazır giyim sektörümüz olması dileğiyle, hoşçakalın.