2012 yılında 400 milyon doları ihracattan olmak üzere 750
milyon dolarlık bir büyüklüğe sahip olduğu tahmin edilen Raf Sektörü, son 10
yıldır ortalama %20 büyümektedir.
Raf Sektörü 4 büyük alt koldan oluşmaktadır.
·
Depo rafları
·
Market rafları
·
Mağaza rafları
·
Hazır (do it yourself tipi) raflar
AVM sayısının hıza artması, iç ve dış ticaretin hızla gelişmesi,
lojistik sektörünün hızla büyümesi gibi nedenlerden dolayı Raf Sektörü hızlı
büyümüştür ve hala daha çok büyük potansiyeller barındırmaktadır. Özellikle
market ve mağaza raflarındaki ihracatımız son yıllarda hızla artmıştır ve
artmaya devam edecektir.
Market ve mağaza rafları alanında firma sayısı 300’ü
geçmiştir. Bu alandaki kör rekabet ve yatırımsızlık hem verimsizliği hem de
karsızlığı beraberinde getirmiştir. Yakın gelecekte sektörde bir konsolidasyon
yaşanması beklenmektedir. Kötüler elenecek, iyiler daha fazla ve karlı iş
alarak kendilerini büyütme imkanları bulacaklardır.
Depo Raf
Sistemleri
Endüstriyel raf sistemleri olarak da adlandırılan Depo
Raf Sistemleri alanı raf sektörünün bir alt koludur. Depo Raf Sistemleri
alanındaki ürünler; Paletli yükleme (sırt sırta, içine girilebilir, yüksek
irtifa, silo…) raf sistemleri, hafif yük raf sistemleri, konsol kollu raf
sistemleri, asma katlı (mezanin) raf sistemleri ve benzerleridir.
Bu sektörde yer alan bazı firmalar Çelik Raflar,
Paslanmaz Raflar, İş Dolapları, Kompakt Arşiv Sistemleri ve benzeri modelleri
de ürün gruplarında bulundurmaktadır. Bazı firmalar ise market ve mağaza
alanında her türlü materyalden raf ve dekorasyon ürün ve hizmetleri de
sunmaktadır.
Konvansiyonel raf sistemleri satışları hala pazarın
önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Ama bu alandaki karlar (özellikle yurt
içinde) git gide azalmış ve günümüzde bu alandan kar edilemez noktaya
gelinmiştir.
Yurt içindeki fiyat rekabetinden bıkan ve yurt dışındaki
fırsatları gören firmalar ihracata ağırlık vermişlerdir. Yurt dışına satış
yapabilen firma sayısı 20-30 kadardır ve bu firmalar, tüm sektörün yurtiçinden
çıkardığı ciroyu ihracattan çıkarabilmektedirler. Gelecekte de sektörün en
önemli gelir kaynağı yurt dışı olacaktır. (Özellikle hızla gelişen Ortadoğu ve
Türki cumhuriyetlere olan ihracat sektörün büyümesinde önemli olmuştur.)
Depo raf sistemlerinin 2012 yılında yurt içi pazarı
tahminen 100 milyon dolar civarındadır. Ayrıca 100 milyon dolarlık da ihracat
söz konusudur. Sektörün yurtdışında yurtiçinden daha fazla büyüyeceği tahmin
edilmektedir. Sektör verileri ve büyüme beklentileri ışığında hazırladığım 5
yıllık projeksiyon aşağıdaki tablodadır.
Türkiye, lojistik üs olma yolunda hızla ilerlemektedir.
60-70 milyar dolarlık bugünkü lojistik hacminin 5 yıl içerisinde 300 milyar
dolar seviyesine çıkacağı öngörülmektedir. Bu da endüstriyel raf sistemleri
pazarının büyüme ivmesini devam ettireceğinin bir kanıtıdır.
Sektör firmaları oturduğu yerden müşteri edinme dönemini
atlatmış, ihracatta olduğu gibi müşteri peşinde koşmaya daha fazla efor
harcamaya başlamıştır. Özellikle piyasanın amiral gemisi konumundaki firmalar
yeni müşteriler edinmek ve mevcut müşterilerden sipariş alabilmek için satış ve
pazarlamaya dair tüm modern teknikleri kullanmaya çalışmaktadır.
Müşteri edinme ve sipariş kapma yarışlarında öne geçmek
için firmalar kurumsallaşma, verimlilik, maliyet düşürme, teknolojiden
yararlanma, katma değeri yüksek yeni ürünler sunma, satış kadrolarını
güçlendirme, hızlı hizmet, mükemmel müşteri deneyimi yaşatma, yoğun marka
iletişimi, otomasyon, ihracat ve benzeri konulara daha fazla
eğileceklerdir. Bu sebeple akıllı
firmalar yeniden yapılanma çalışmalarına ağırlık verecektir. Yeniden
yapılanamayanlar geride kalacak ve tarih olacaklardır.
Depolamada robot ve otomasyon gibi uygulamalar henüz
yenidir ve büyük ölçekli firmalar bu sistemleri satın alabilmektedir. Ama
yüksek karlar sunan bu alan Depo Raf Sistemleri sektörünün geleceğidir. İleride
her boydan firma depolarını akıllı hale getirmek isteyecektir. Bu yakın
geleceği görmeyip, otomasyona yatırım yapmayan firmalar tarih olacaklardır.
Daha şimdiden depolarındaki yük trafiğini daha hızlı
yönetmek isteyen firmalar, otamasyona ve robotlara yatırım yaparak depolarını
tam veya yarı aklıllı hale getiriyorlar. Dolayısıyla akıllı depo sistemlerinin
sektördeki payı her geçen gün artmaktadır. Bu alanın gelecekteki pazar payının
aşağıdaki gibi gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz.
Yukarıda da görüldüğü gibi depo raf sistemleri satan firmalar, akıllı sistemlere odaklanmaya başlayacaklardır.
2012 sonu itibariyle Depo Raf Sistemleri alanında
Türkiye’de faaliyet gösteren 60’a yakın yerli, 10’a yakın yabancı firma vardır.
(Kaynak: Rafder başkanı Hayri Tuncer). Depolardaki raflara yükleme ve
boşaltmayı yarı otomatik veya tam otomatik hale getirmek için teknoloji ve
ürüne sahip firma sayısı ise 10’u geçmemektedir.
Sektörün büyüklüğü iştah kabartıcı olduğu için piyasada
irili ufaklı bir çok firma vardır. Dolayısıyla rekabet fiyat bazında
ilerlemektedir. Bu durum karsızlığa ve gelişemeyen, düşük nitelikli firmaların
var olmasına neden olmaktadır.
Depo raf sistemleri alanında faaliyet gösteren
firmalardan otomasyon sistemlerine, robot araçlara, depo yazılımlarına, RFID teknolojilerine yatırım yapanların ayakta kalacağı, sadece raf satanların
karsızlıktan yok olacakları öngörülmektedir.
