Yapı market perakendeciliği sektörünün 2007 yılındaki büyüklüğü
8 milyar doları aşmış bulunmaktadır. 2003 yılında toplam büyüklüğü 4 milyar
dolar olan sektörün 5 yıl içinde 15 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşması beklenmektedir.
Yapı malzemesi perakendeciliğinde sektörün büyük kısmı
bayi, nalburiye ve hırdavatçıların elindedir. Türkiye’de inşaat malzemeleri
satan zincir yapı market markası 30’un üzerindedir. Yapı marketlerin payı ise
hızla artmaktadır. Yapı market perakendeciliği hırdavat ve inşaat sektörü
perakendeciliğinden %30 pay almaktadır. Bu oranın 5 yıl içinde %50’ye ulaşması
beklenmektedir.
“Do It Yourself” tarzındaki ürünleri satan hiper yapı
marketler Bauhouse, Praktiker, Tekzen ve Koçtaş’tır. Bu markalar birbirine
yakın pazar paylarıyla rekabet etmektedir. Bunların Türkiye’de 60’a yakın
mağazası mevcuttur. (Koçtaş ve Tekzen 2008 yılından itibaren yurt dışında da
mağazalar açmaya başlamıştır.)
|
Yapı Market Sayıları
|
|
|
Yapı Market
|
Mağaza Sayısı
|
|
Tekzen
|
24
|
|
Koçtaş
|
20
|
|
Praktiker
|
10
|
|
Bauhause
|
5
|
|
Toplam
|
59
|
Yapı marketler geniş ürün yelpazesi ile bireysel
müşterilerin dışında zanaatkârlar, esnaf, apartman yöneticileri ve müteahhitler
gibi meslek dallarına da hitap etmektedir. Yapı marketlerin ilk açıldığı
günlerde kadın müşterilerin oranı %10 civarında iken bugün bu oran %50
seviyelerindedir. Kadınların satın aldığı ürünlerin büyük çoğunluğunu dekoratif
ürünler oluşmaktadır.
Yapı marketçiliği alanındaki ilk gelişmeler 15 yıl önce
başladı. Ekonomik etkenler, kentsel yapı ve Türk toplumunun karakteristik
özellikleri nedeniyle 1994 yılına kadar Türkiye'de yapı market pazarı
gelişememiştir. Türkiye'de tamircilerin evlere kadar gelip çok makul ücretlerle
tamir ve bakım işleri yapmaları ve gerekli ekipman ve malzemelerin yerel
hırdavatçı dükkanlarından ve inşaat malzemesi satıcılarından satın alınabilmesi
Türkiye'de yapı market pazarının gelişmesini geciktiren etkenler arasındaydı. Türkiye’de
sağlıklı bir üretimin olmaması, bu sektörü destekleyecek yan firmaların ve
hizmet firmalarının olmaması, içerdeki üreticilerin ürünlerini dağıtmakta
geleneksel kanallar üzerinde yoğunlaşması yapı marketçiliğin yıllarca geri
kalmasının sebeplerinden biridir.
Yapı marketçiliğini kilometre taşları;
·
Türkiye yapı marketlerle 1994 yılında
İstanbul’da Ace Hardware ile Okumuş Gurubu'nun ortaklığıyla açılan AS 2000
mağazasıyla tanıştı.
·
1995 ise Alman Götzen ile Tekfen Holding
ortaklığıyla İstanbul Merter'de Götzen Yapı Market hizmete girdi.
·
Yine 1995 yılında Transteknik Holding,
Beylikdüzü'nde Planet Yapı Market‘i açtı.
·
1996'da Bauhaus sektöre girdi ve Kozyatağı'ndaki
mağazasını açtı.
·
Koç Holding, 1996 yılında İzmir Bornova'da ilk
mağazasını Koçtaş adı altında faaliyete geçirdi.
·
Transtürk Holding'e ait Makina Takım Endüstrisi,
Fransız Mr Bricolage 1996 yılında sektöre giriş yaptı.
·
Almanya’nın ikinci büyük yapı marketi olan
Praktiker Türkiye’deki ilk yatırımını 1999 yılında İstanbul’da gerçekleştirdi.
·
1999 yılından sonra ise Türkiye’deki gelişmelere
paralel olarak bazı yapı marketleri sektörden çekilme kararı aldı.
·
Alman Götzen`in yurtdışında zora girmesi üzerine
Tekzen adıyla yoluna %100 Türk sermayesi olarak devam kararı alındı.
·
Daha sonra AS 2000, Planet ve Mr Bricolage’de
sektörden çekildiler.
Türkiye'deki yapı market pazarı henüz küçük olmasına
rağmen hızlı bir şekilde modernize olmakta ve büyümektedir. Ayrıca, kentli
tüketicilerin kültürel gelişimi yapı market pazarının gelişimini
hızlandırmaktadır.
Yapı market pazarının hareketliliğini gören Avusturyalı
Baumax da Türkiye'ye yatırım kararı almıştır. Baumax, iki yılda 10 mağaza açmayı
planlamaktadır.
